Επικοινωνίες και Πληροφόρηση σε περιπτώσεις Μεγάλων Καταστροφών (μέρος 1ο)

Στην σημερινή εποχή έχουμε μια επίπλαστη αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας που μας την δημιουργούν οι υποδομές και η μηχανισμοί που λειτουργούν ικανοποιητικά, αλλά και η τεχνολογία που εγγυάται αποτέλεσμα και ευκολία χρήσης

Η πείρα και η πράξη έχει δείξει όμως πως όλα τα συστήματα λειτουργίας της οικονομίας και της κοινωνίας δουλεύουν καλά – γιατί έτσι είναι σχεδιασμένα- σε φυσιολογικές συνθήκες. *

Επίσης θα πρέπει να συνυπολογίσουμε τους παράγοντες ενέργειας και διαθέσιμου προσωπικού στις περιπτώσεις καταστροφών. Χωρίς ένα από αυτά κανένα σύστημα δεν μπορεί να δουλέψει.

Ανάμεσα σε αυτά και η ενημέρωση και η επικοινωνίες. Για παράδειγμα σε κάθε μεγάλη καταστροφή έχουμε σχεδόν πάντοτε και πτώση των υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας. Είτε λόγω καταστροφής της τοπικής υποδομής, είτε και από τον κορεσμό του δικτύου και μόνον. Στη συνέχεια λοιπόν θα σας περιγράψουμε τα ενδεχόμενα προβλήματα που είναι δυνατόν να προκαλέσει μια φυσική καταστροφή στα δίκτυα επικοινωνιών και ενημέρωσης και τους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης τους, όπου αυτό είναι δυνατόν..

Κινητή Τηλεφωνία

Η παροχή κινητής τηλεφωνίας βασίζεται σε ένα δίκτυο τοπικών κεραιών/αναμεταδοτών που διασυνδέονται μεταξύ τους αλλά και με κεντρικούς σταθμούς διαχείρισης. Το σύστημα είναι αρκετά σύνθετο φυσικά με αρκετές αδυναμίες που ευτυχώς λόγω δομής περιορίζονται σε τοπικό επίπεδο.

Καλό θα ήτανε να σας περιγράψουμε δύο χαρακτηριστικά περιστατικά. Στην περίπτωση του τυφώνα Katrina στη Νέα Ορλεάνη η ομοσπονδιακή υπηρεσία αντιμετώπισης καταστροφών FEMA έφτασε σε μια περιοχή με κατεστραμμένο τοπικό δίκτυο και εξοπλισμένη μόνο με κινητά. Προφανώς δεν είχαν μάθει το μάθημα τους από την Καταστροφή των Δίδυμων Πύργων στην Νέα Υόρκη που κατέρρευσαν μαζί με τις κεραίες κινητής που είχαν στην κορυφή τους. Η κατάσταση στη Νέα Υόρκη μπαλώθηκε τις πρώτες ώρες από ένα συνεργείο συντήρησης που βρισκόταν κοντά και έθεσε σε λειτουργία έναν κινητό αναμεταδότη.

Όντως αυτός είναι ένας τρόπος διαχείρισης του κορεσμού δικτύου σε μεμονωμένα γεγονότα τοπικής εμβέλειας. Αυτό που επίσης είναι γνωστό είναι ότι τα μηνύματα SMS περνάνε πιο εύκολα από τις κλήσεις όταν το δίκτυο είναι παραφορτωμένο. Γνωρίζουμε επίσης ότι υπάρχει και η πρόβλεψη χρήσης ειδικών κωδικών προτεραιότητας από τις αρμόδιες υπηρεσίες, αλλά μην ελπίζετε πως θα τους βρείτε ποτέ.

Ίσως βέβαια η αδυναμία των κρατικών υπηρεσιών να απεξαρτοποιηθούν από το κινητό τηλέφωνο  και να είναι και προς όφελος των πολιτών, καθώς –αν υπάρχει η δυνατότητα- η αποκατάσταση του δικτύου τοπικά γίνεται άμεση προτεραιότητα όπως έχουμε ήδη περιγράψει εδώ.

Καλό θα ήταν επίσης να αναφερθούμε και στο δίπτυχο Ηλεκτρική Ενέργεια-Άνθρωπος. Η κεραίες της κινητής τηλεφωνίας είναι εφοδιασμένες με γεννήτριες ή συστοιχίες μπαταριών για την περίπτωση διακοπών ρεύματος. Μόνο που αυτές δεν είναι σχεδιασμένες να κρατάνε επί μακρόν (και ο μεγάλος όγκος κλήσεων επιβαρύνει ανάλογα τα ενεργειακά αποθέματα) και εντέλει κάποιος θα πρέπει να ξεκινήσει από τα κεντρικά της εταιρίας για να φτάσει στην κεραία για να φροντίσει για την συνέχιση της λειτουργίας της. Αν αυτός έχει μια οικογένεια που δοκιμάζεται από την φυσική καταστροφή ίσως οι υποχρεώσεις της εργασίας του να μην είναι σε σειρά προτεραιότητας.

Αλλά αν και δεν μπορείτε να κάνετε πολλά για τα παραπάνω, έχετε φροντίσει για την φόρτιση του κινητού σας? Μια ανταλλακτική μπαταρία είναι η εύκολη λύση αλλά αποφύγετε της φθηνές κινέζικες ανώνυμες μπαταρίες. Αυτές είναι φτωχές σε επιδόσεις και εν δυνάμει επικίνδυνες (ειδικά κατά την φόρτιση). Εμείς προτιμήσαμε μια επώνυμη κινέζικη (Japod) για το κινητό μας σαν εφεδρική.

Ο φορτιστής αυτοκινήτου είναι απαραίτητος πιστεύουμε, και μπορείτε να βρείτε οικονομικά μοντέλα που μπορούν με αντάπτορες να φορτίσουν πληθώρα κινητών (της οικογένειας σας ή το επόμενο κινητό σας).

Κατά το ίδιο τρόπο σχεδόν όλα τα σύγχρονα κινητά μπορούν να φορτιστούν μέσω της θύρας micro-USΒ που διαθέτουν. Δεν χρειάζεστε περισσότερο από ένα καλώδιο που μπορεί να είναι και αυτό του φορτιστή αυτοκινήτου (ο τύπος που αναφέραμε παραπάνω βγάζει ρεύμα USB (5,0Volt) σε βύσμα USB.

Επίσης πολύ χρήσιμοι μπορεί αν φανούν και οι φορτιστές κινητού (οι άλλων συσκευών) ανάγκης που χρησιμοποιούν μπαταρίες. Αποφύγετε όμως τους φθηνούς μιας μπαταρίας γιατί δεν έχουν την δυνατότητα να φορτίσουν πλήρως το κινητό σας, πόσο μάλλον αν είναι απαιτητικό και στο ρεύμα φόρτισης όπως τα IPhone. Διαλέξτε ποιοτικούς φορτιστές όπως αυτοί της Energizer, Duracell και Eneloop και αν είναι δυνατόν με αφαιρούμενες κοινές μπαταρίες τις οποίες μπορείτε να έχετε μαζί σας σε ικανοποιητικό αριθμό.

Σταθερή τηλεφωνία

Στον αντίποδα της κινητής βρίσκεται η σταθερή τηλεφωνία ειδικά στον τομέα της αξιοπιστίας. Το δίκτυο της σταθερής χρησιμοποιεί το δικό του ρεύμα που είναι ανεξάρτητο του ηλεκτρικού, δίνοντας στο σύστημα έναν διαφορετικό βαθμό αυτονομίας. Και επειδή το μεγαλύτερο μέρος του δίκτυου είναι είτε υπόγειο είτε με ασύρματη σύνδεση (Link) μεταξύ υποσταθμών μπορούμε να θεωρήσουμε ότι είναι επαρκώς προστατευμένο από φυσικές καταστροφές.

Μόνο που, για ποια Σταθερή Τηλεφωνία μιλάμε? Τα παραπάνω ισχύουν για την σταθερή τηλεφωνία του ΟΤΕ. Οι εναλλακτικοί πάροχοι σταθερής χρησιμοποιούν μια πλειάδα μεθόδων. Η WIND χρησιμοποιεί –όσο γνωρίζουμε- μισθωμένη γραμμή (bandwidth) του ΟΤΕ, ή Forthnet μιλά αόριστα για δικό της δίκτυο (οι τηλεφωνικές γραμμές της χώρας ανήκουν στην πραγματικότητα στη ΕΕΤΤ), οι HOL και Cyta ναι μεν χρησιμοποιούν την συνηθισμένες γραμμές του τηλεφώνου άλλα παρεμβάλουν servers internet σε αυτεές (δηλαδή η τηλεφωνία κουμπώνει πάνω στην παροχή του Internet σε σας) και το “σταθερό” της Vodafone είναι στην ουσία ένα γεωγραφικά εντοπισμένο κινητό μια που τοποθετεί κανείς κάρτα SIM στην συσκευή που του παρέχει δωρεάν η εταιρία (μάλιστα το νούμερο αντιστοιχεί σε κάποιο κρυφό νούμερο κινητής).

Έτσι λοιπόν πριν προτιμήσετε κάποιον εναλλακτικό πάροχο ελέγξτε την τρωτότητα του συστήματος με βάση όσα αναφέραμε παραπάνω και θυμηθείτε: Είστε διπλά επισφαλής στην επικοινωνία καθώς εξαρτάστε και από την τρωτότητα του συστήματος επικοινωνίας του συνομιλητή σας (οικογένεια, γονείς)

Internet

Το σύστημα παροχής Internet είναι το ίδιο περίπλοκα στημένο με αυτό της κινητής τηλεφωνίας. Χρησιμοποιεί όλους τους διαθέσιμους τρόπους μεταφοράς δεδομένων, ασύρματων και ενσύρματων με servers να παρεμβάλλονται στο δίκτυο, συνεπώς θα πρέπει να αναζητήσει κανείς μόνος του τον βαθμό τρωτότητας του παρόχου, κάτι όχι εύκολο.

Και αν και το Internet σχεδιάστηκε να είναι ανθεκτικό στην απώλεια κόμβων του με αναδρομολόγηση των δεδομένων, τι γίνεται όταν θα βρεθείτε εσείς στο γεωγραφικό χώρο της καταστροφής? Για μια ακόμα φορά το δίπτυχο Άνθρωπος-Ενέργεια και η Καταστροφή της Υποδομής είναι οι πηγές ενδεχόμενων προβλημάτων.

Κάτι χρήσιμο στην ιντερνετική αυτονομία σας είναι τα Internet-café. Πολλές φορές στις επαρχιακές πόλεις ο τοπικός πάροχος της σύνδεσης βρίσκεται σε ασύρματη σύνδεση (Link) με έναν κεντρικό server, και συνεπώς διαθέτει μια αυξημένη ανεξαρτησία δικτύου.

Ίσως βέβαια και ένα ελεύθερο wifi δίκτυο να δουλεύει οπότε δοκιμάστε και επεξεργαστείτε από πριν τις διαθέσιμες εναλλακτικές μεθόδους πρόσβασης στο διαδίκτυο.

Αλλά ίσως αυτό που θα πρέπει να κάνετε πρώτα να είναι να εξασφαλίσετε παροχή ρεύματος και για το modem σας σε περίπτωση ανάγκης. Πέρα από τις λύσεις εφεδρικής ενέργειας για το σπίτι, το modem μπορεί και να συνδεθεί σε μια μονάδα UPS ή να είναι ενσωματωμένο στο PC ή στο Laptop σας.

Η ιδέα λοιπόν είναι να μειώσουμε τους παράγοντες αδυναμίας και να εκμεταλλευτούμε όλες τις πιθανές εναλλακτικές μεθόδους πρόσβασης στα δεδομένα και στην επικοινωνία.

(συνεχίζεται…)

* Καλό θα ήταν στο σημείο αυτό να προσθέσουμε και τον ορισμό της φυσικής καταστροφής. Είναι η κάθε καταστροφή που τα ανθρώπινα μέσα αντιμετώπισης της δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση της. πχ. το να έχεις μόνο ένα πυροσβεστικό όχημα για μια φωτιά σε ένα άλσος. Επομένως το μέγεθος της καταστροφής εξαρτάται κυρίως από το μέγεθος των οικονομικών και ανθρώπινων πόρων που έχουμε από πριν αποφασίσει αν διαθέσουμε.