Από τον Ασύρματο στα Δίκτυα Επικοινωνιών Εκτάκτων Αναγκών

Είναι συχνό το φαινόμενο στα κιτ επιβίωσης και διημέρευσης να προστίθενται και φορητοί ασύρματοι για επικοινωνία “σε κάθε ενδεχόμενο”, πράγμα που πρακτικά αναφέρεται στις περιπτώσεις που τα δίκτυα της ασύρματης τηλεφωνίας έχουν πέσει.

Μόνο που οποιοδήποτε υλικό δεν απαντά -από μόνο του- στα ερωτήματα: Τι, Που , Ποιος, Πότε κτλ. Στα μάτια μας φαντάζει ανώφελο το να κουβαλά κανείς έναν ασύρματο, με την ελπίδα ότι θα επικοινωνήσει με κάποιον σε μια περίπτωση ανάγκης χωρίς να έχει κάνει κάποια προεργασία.

Οι Προβληματισμοί μας είναι συγκεκριμένοι.

Να μιλήσει με ποιόν? Είναι σίγουρος ότι θα υπάρχει κάποιος να τον ακούσει? Που θα είναι και αρκετά κοντά για να προστρέξει σε βοήθεια?

Οι ελπίδες μας για επικοινωνία έχουν λογική βάση όταν ήδη διαθέτουμε πρόσβαση σε δίκτυο ακροατών που είναι διαθέσιμοι την συγκεκριμένη στιγμή, με άλλα λόγια είναι προ-τοποθετημένοι, ενεργοί και έτοιμοι να ανταποκριθούν.

Επίσης η πραγματικότητα είναι ακόμα πιο σκληρή. Ένας ασύρματος U/VHF ή PMR δεν είναι και πολύ χρήσιμος σε μια περιοχή με έντονο εδαφικό ανάγλυφο, γιατί οι συχνότητες αυτές διαδίδονται εξ’ όψεως, δηλαδή χρειάζεται να υπάρχει οπτική επαφή με τον συνομιλητή.

Άρα χρειάζεται κανείς να ξέρει τα χαρακτηριστικά διάδοσης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην συχνότητα που εκπέμπει –και σε σχέση με το ανάγλυφο, τον τρόπο εκπομπής της κεραίας του, και την αναμενόμενη εμβέλεια της συσκευής του.

Επίσης θα πρέπει να έχει φροντίσει από πριν για την ενεργειακή του αυτοδυναμία. Συνεχείς κλήσεις για βοήθεια στη μέγιστη ισχύ καταναλώνουν την μπαταρία πιο γρήγορα από όσο μπορεί κάποιος να προβλέψει.

Θα πρέπει λοιπόν να γίνει πριν από την στιγμή της ανάγκης μια προετοιμασία ενός δικτύου βοήθειας και ακροατών, ή έστω να υπάρχει επαφή με μια κοινότητα χρηστών όπως αυτή των ραδιοερασιτεχνών μέσω ένταξης σε αυτήν.

Υπάρχουν τέσσερεις κατηγορίες παραγόντων που ο χρήστης θα πρέπει να καλύψει.

1. Μέσα

Ξεκινάμε από αυτά γιατί –αν και απαραίτητα- είναι τα λιγότερο ουσιώδη για την σύνθεση ενός δικτύου.

Σαν εναλλακτικά του κινητού τηλεφώνου δεν θα πρέπει να ξεχνάμε το σταθερό τηλέφωνο και το καρτοτηλέφωνο. Φροντίστε να βεβαιωθείτε ότι το σταθερό σας –αλλά και του συνομιλητή σας- βρίσκεται σε δίκτυο που δεν εξαρτάται από την παροχή ρεύματος ή την ύπαρξη σήματος κινητού και Internet, όπως έχουμε περιγράψει εδώ.

Αλλά εναλλακτικά βέβαια του κινητού, είναι το διαδίκτυο και τα τοπικά δίκτυα wifi (Wireless Mesh Networks) σαν το PirateBox, που στήνονται με router στα οποία τρέχουν ειδικά προγράμματα. Ή ακόμα και δίκτυα μεταξύ συσκευών κινητών χωρίς πάροχο κινητής τηλεφωνίας όπως αυτό του Serval.

Τέλος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλες οι ευκολίες (και οι περιορισμοί) των διαφόρων ειδών ασύρματης επικοινωνίας όπως τα CB, U/VHF και βραχέων κυμμάτων.

Παράλληλα η χρήση επαναληπτών (Repeaters) και σταθμών αναμετάδοσης των μηνυμάτων (Relay Stations) είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των περιορισμών εμβέλειας και εδαφικού αναγλύφου.

2. Τεχνικές Επικοινωνίας

Με τον όρο αυτόν αναφερόμαστε σε δύο παράγοντες. Στον Τεχνικό τομέα της επικοινωνίας και στον Πρακτικό.

Ο Τεχνικός Τομέας έχει να κάνει με την χρήση αυτή καθ’ αυτή των μεσών επικοινωνίας, και στην ουσία αναφέρεται στα χαρακτηριστικά εκπομπής των μέσων, όπως η διάδοση των κυμάτων και η γνώση των τεχνολογιών επικοινωνίας.

Ο Πρακτικός Τομέας έχει να κάνει περισσότερο με την γνώση και την ορθή χρήση αυτού που λέμε “Γλώσσα Ασυρμάτου”. Το σύνολο δηλαδή των τυποποιημένων εκφράσεων και των πρακτικών επικοινωνίας που χρησιμοποιούν οι κοινότητες των χρηστών (ραδιοερασιτέχνες, στρατιωτικοί).

Επίσης μέσα στο πρακτικό του όλου πράγματος θα προσθέσουμε και την γνώση των διαθέσιμων και κατάλληλων συχνοτήτων επικοινωνίας αλλά και την γνώση της κατανομής της μπάντας των συχνοτήτων (Bandplan)

3. Περιεχόμενο

Πέρα από την ανάγκη χρήσης της σωστής “γλώσσας επικοινωνίας” υπάρχουν και κάποια χαρακτηριστικά (κριτήρια αν θέλετε) του τρόπου που οργανώνουμε και μεταδίδουμε το περιεχόμενο μας.

Αυτό θα πρέπει να είναι σύντομο και ευκρινές. Για παράδειγμα, οι ραδιοερασιτέχνες έχουν συντομογραφίες (κώδικας Q και άλλοι) που εκτός από σύντομες και περιεκτικές “περνάνε” και καλύτερα μέσα από τα παράσιτα. Στη ευκρίνεια επίσης βοηθά και η ταχύτητα (αργή) που μεταδίδει κανείς και η σωστή εκφορά του λόγου.

Επίσης σημαντικός παράγοντας είναι και η οργάνωση των πληροφοριών που μεταδίδει κανείς. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και τις 7 Λέξεις στις οποίες έχουμε αναφερθεί παλαιότερα, αλλά και να οργανώσετε τις πληροφορίες με βάση στρατιωτικά ακρωνύμια όπως το SALUTE και συστήματα κωδικών λέξεων όπως οι Brevity Codes και Procedure Words. Βέβαια τα ακρωνύμια και οι κωδικές λέξεις αυτές (τυποποιημένες και αυτοσχέδιες) για να είναι χρήσιμες πρέπει να υπάρχει αμοιβαιότητα μεταξύ των δύο μερών που επικοινωνούν και να είναι λειτουργικές, δηλαδή απλές και ευκολοδιάκριτες.

4. Σχεδιασμός

Την χρήση των τυποποιημένων μηνυμάτων και λέξεων μπορεί να την εντάξει κανείς και στην παράμετρο του σχεδιασμού, καθώς θα πρέπει να είναι προαποφασισμένες και καταγεγραμμένες κάπου, όπως π.χ. σε ένα φυλλάδιο αναφοράς.

Με το ίδιο σκεπτικό θα πρέπει να τηρείται και μια λίστα συχνοτήτων και ωρών προγραμματισμένης επικοινωνίας αναλόγως της περίπτωσης και ανάγκης, αλλά και της θέσης των διαθέσιμων κόμβων και πομπών.

Μέριμνα επίσης θα πρέπει να λαμβάνεται και για την συλλογή πληροφοριών για τα γεγονότα μέσω διαφόρων πηγών που θα πρέπει να αξιολογούνται με τυποποιημένα και κοινά αποδεκτά κριτήρια.

Ειδικά για την επικοινωνία μέσω του διαδικτύου ο σχεδιασμό μπορεί και να επεκταθεί και στο στήσιμο –από πριν- ιστοσελίδων και blogs, forum, και mail-lists (π.χ. yahoogroups) που θα παρέχουν ενημέρωση, χρηστικές πληροφορίες, και άμεση επικοινωνία. (κάτι που οι εξειδικευμένες ομάδες εκτάκτων αναγκών κάνουν ήδη μέσω τοπικών δικτύων Wi-Fi)

Τέλος θα πρέπει να ληφθεί πρόβλεψη για την σωστή και συνεχή λειτουργία του δικτύου μέσω διαρκούς συντήρησης του υλικού και την διαχείριση του προσωπικού που το λειτουργεί..

Όλα τα παραπάνω είναι μόνο οι γενικές κατευθυντήριες γραμμές για ένα δίκτυο επικοινωνιών εκτάκτου ανάγκης. Ελπίζουμε σε ένα μελλοντικό άρθρο να μπορέσουμε σας περιγράψουμε την σύνθεση, οργάνωση και λειτουργία του.